Omurilik, omurlar arasında kemik bir kanalın içinde ve bir sıvının içerisinde yer alır. Bu sıvıya beyin omurilik sıvısı veya bel suyu adı verilir. Beyin içinde ventrikül denen boşlukların içinde bulunan sıvı, omurilik içindeki bir kanal yolu ile beyin etrafında dolaşarak beyin zarında bulunan kanallardan tekrar emilmektedir. Omurilik sıvısı bir gün içinde yarım litre üretilir ve tekrar geri emilir. Omurilikten sıvı alınması tıbbi tanı yöntemlerinden biridir.

Omurilik sıvısının incelenmesi ile sinir sistemi hastalıklarının tanısı hedeflenir. Bel bölgesinden sıvı alınmasının tıp dilindeki karşılığı lomber ponksiyondur. Omurganın içerisinde yer alan omurilik, kafatasının içinde yer alan beyin ile merkezi sinir sistemini oluşturur. Omuriliğin sinirlerini ve beyni dış darbelerden koruyan sıvıya omurilik sıvısı adı verilir. Beyin omurilik sıvısı renksiz ve berrak bir sıvı olup suya benzemektedir. Beyinde oluşan enfeksiyonlar omurilik sıvısına geçtiği için ileride oluşabilecek hastalıkları tespit etme açısından önemli bir işlemdir. Nöroloji tarafından yapılan bu işlem zamanında yapılırsa menenjit ve ensefalit gibi hastalıkların önüne geçilebilmektedir. Merkezi sinir sisteminin iltihabi hastalıklarında, tümoral hastalıklarda, immünolojik hastalıklarda, omurilik sıvısı alınır.

Bazı durumlarda omurilik sıvısı alınamaz. Bu durumlar kafa içi basıncının artması, papil ödemi, bel suyunun alınacağı bölgede ağır yara, kemik iltihabı, uzamış kanama, trombosit sayısının düşüklüğü ve pıhtılaşma bozukluklarıdır. Bu durumlar bel sıvısı alınmadan önce hastada tetkik edilir. Kafa içinde BOS sıvısının arttığı durumlarda normal basınç hidrosefalide ve psödotümör hastalığının tanısını koymada omurilik sıvısından faydalanılır. Ani gelişen baş ağrıları ile oluşan beyin kanamalarında da bu sıvının test edilmesi çok önemlidir.

Omurilik sıvısında oligoklonal bandın pozitif olarak gelmesi, beyin ve omurilikte immünglobulinin sentezlendiğini gösterir. Multipl Skleroz (MS) hastalığının teşhisi için istenen bu test, başka iltihabi ve enfeksiyon hastalıklarında da pozitif çıkabilmektedir.

Omurga, 5 ana bölümden ibarettir. Bel bölgesi de omurgaya dahildir. Hasta yatar ve oturur pozisyonda iken, hastanın arkasından omurilik sıvısının alınacağı bel bölgesi işaretlenir. Bel bölgesi 5 adet omurgadan oluşmakta olup, omurilik sıvısı 3. ve 4. ya da 4. ve 5. omur arasından alınır. Genel tercih 4. ve 5. omur arasıdır. Gerekli hazırlıklar tamamlandıktan sonra bel bölgesi dezenfekte edilir, atravmatik adı verilen özel iğneler ile ilgili omur aralıklarından birine girilerek omurilik sıvısı alınır. Omurilik sıvısı alındıktan sonra iğne çıkarılır ve bu bölge üzerine steril bez ile basınç uygulanır, bantlanıp kapatılır.