Sıvılar da katılar ve gazlar gibi basınç oluşturma etkisine sahiptir. Bir sıvının oluşturduğu basınç, derinliğe, sıvının öz kütlesine ve yer çekimi ivmesine bağlıdır. Bütün sıvılar içindeki cisimlere basınç uygular. Bunu yüzme sırasında kendinizde fark edebilirsiniz. Ne kadar derinde yüzerseniz, suyun vücudunuza yapacağı baskı o derece fazla olacaktır. Yani derine indikçe suyun kütlesi arttığından, üzerinize yapılan basıncın miktarı da artar. Bu baskının nedeni sıvı basıncıdır. Sıvı basıncı formülü, bu basıncın miktarını bulmamızı sağlar. Sıvı Basıncı Formülü Hesaplaması Sıvı basıncının hesaplaması yapılırken, basıncı hesaplanan noktanın derinliği (h), yer çekimi ivmesi (g) ile sıvının yoğunluğu (d) bilinmelidir. Psıvı = h x g x d Bu formül, değerler bilinirse sıvının basıncını hesaplamamıza yarar. Sıvı Basıncı İçinde Olduğu Kabın Her Yönüne Etki Eder Sıvıyı bir kabın içine koyarsanız, her yönde basıncın etki ettiği görülebilir. Basınçölçerin ucunu ne tarafa çevirirseniz çevirin, göstergede okunan değer değişmez. Bu durum, sıvı basıncının her yöndeki etkisinin eşit olduğunu kanıtlar. Ancak ölçümünü yaptığınız noktaların aynı derinlikte olması gerekir. Çünkü derinlik değiştikçe, ölçülen sıvının basıncı farklı noktalarda değişiklik gösterir. Sıvı Basıncına Derinlik Etki Eder Sıvının bulunduğu kapta derinlik arttıkça meydana getirdiği basıncın değeri de artar. Bunu, içi sıvıyla dolu bir kabın farklı noktalarını delerek siz de anlayabilirsiniz. Delinen deliklerden fışkıran sıvılardaki tazyik farkı olur. En aşağıdaki delikten çıkan suyun tazyiki, daha yukarıdaki deliklerden fışkıran sudan daha fazla olur. Bu, derinliğin artmasıyla sıvı basıncının da artmasını kanıtlar. Sıvı Basıncı Kabın Şeklinden Etkilenmez Kabın şekli ne olursa olsun, sıvıların basıncı sabit kalmaktadır. Sıvı basıncı formülünde bulunan derinlik, öz kütle ile yer çekimi ivmesi dışında herhangi bir etken sıvı basıncını etkilemez. Bunu bir deneyle anlayabilirsiniz. Farklı şekillerdeki, farklı kalınlıklardaki üç ayrı kaptaki sıvının aynı seviyede olması, kabın şeklinin önemsiz olduğunun göstergesidir. Bilim adamı Pascal tarafından kapalı bir kabın içindeki sıvıya uygulanan basıncın, sıvının her tarafına uygulandığı söylenmiştir. Pascal prensibi denilen bu etkiden faydalanılarak çok sayıda makine imal edilmiştir. İtfaiye merdivenleri, hidrolik frenler, tulumbalar gibi makinelerin çalışma sistemi sıvı basıncıdır. Kaldıraçlarda ufak bir pistonla uygulanan kuvvet, sıvıya iletilir. Sıvı basıncı direkt olarak pistona iletilir ve havaya kaldırılmak isteneni yukarıya kaldırır. Sıvı basıncı formülü bu değerler sayesinde sıvı basıncının bulunmasını sağlar. Özet
|